Deltarium

Nederland en Nederlanders zijn gevormd door de delta. Toch is er in Nederland nog geen bezoekerscentrum waar de ontstaansgeschiedenis en het leven in de Nederlandse delta goed worden belicht, mede in relatie tot andere delta's in de wereld. In het gebied ten noorden van Oss ‘kussen’ de Maas en Rijn elkaar en begint de voor een delta kenmerkende verstrengeling van rivieren. Het is daarom een goede locatie voor een belevingscentrum dat het grotere verhaal van onze rivierendelta verteld met een focus op het leven aan de Maas. Daarmee is het een aantrekkelijke bestemming voor zowel binnenlands als buitenlands publiek dat geïnteresseerd is de Nederlandse delta in al haar facetten.

Het Waterschap Aa en Maas, de Gemeente Oss en Natuurmonumenten hebben daarom het initiatief genomen om in de uiterwaarden van de Maas een 'deltarium' te realiseren Idee is om hier de regionale identiteit, gekoppeld aan mondiale thema’s zoals klimaatadaptatie, voedselvoorziening en energietransitie, beleefbaar te maken voor een groot publiek.

De beoogde locatie is vooralsnog in de Diedensche Uiterdijk; een uiterwaarde naast Megen. Vanaf deze locatie kunnen bezoekers het rivierengebied van de meanderende Maas gaan bezoeken.
De twee gezichten van de hier aanwezige ‘cultuurnatuur’ willen wij in de bebouwing en de inrichting van het belevingscentrum tot uitdrukking brengen. De vorm van het gebouw doet denken aan natuurlijke welvingen zoals van schelpen. Het komt echter voort uit de mobius, een mathematische vorm; die voor oneindigheid staat. De driedimensionale organische vorm biedt een verscheidenheid aan perspectieven op het gebouw vanuit het omringende landschap.

De gevel is gemaakt van gecarboniseerd hout. Het vormt een zwart sculpturaal object dat zich als land art voegt en tegelijkertijd manifesteert in het omringende landschap. De gevel is opgedeeld in driehoeken. Rond het restaurant zijn een aantal van deze driehoeken uitgevoerd als luik en kunnen opengezet worden voor daglichttoetreding.

In plaats van een lineaire tentoonstelling vormt het een doorlopende tentoonstellings-spiraal waarbij de bezoeker stapsgewijs wordt meegenomen in de cyclus van de delta. De vorm leent zich bij uitstek om het verhaal van de grote, oneindige waterkringloop als motor van het leven te vertellen en beleefbaar te maken. Het gebouw geeft uiting aan de natuurlijke bewegingen van de watercyclus van verdamping, condensatie, neerslag en stroming. De expositie is ontworpen zodat elke stap in de watercyclus is gepositioneerd in het gebouw en optimaal gebruik wordt gemaakt van de geometrie.

Het uitgangspunt is, dat de bebouwing van het belevingscentrum wordt gebouwd uit groene, duurzame en circulaire bouwstenen. Er wordt zoveel mogelijk lokaal hout van duurzame bosbouw gebruikt.

Het museumgebouw is zo vormgeven dat het energieverbruik minimaal is. De glazen puien zijn voorzien van state-of-the-art zonnewarmte-werend glas, zodat er geen (zicht belemmerende) zonwering nodig is. Warmte en koude worden middels een laagtemperatuur vloersysteem uitgewisseld met het naastgelegen open water. Het dak is geschikt voor elektriciteitsopwekking middels zwarte zonnepanelen die zijn geintegreerd in het dak. De beplanting rond het centrum wordt gebruikt als biologische waterzuivering voor het sanitair afvalwater, waarna het als grijswater weer gebruikt kan worden.