De Nederlandse delta is een voortdurend veranderend landschap, symbool van dynamiek en transitie. Dit moerassige gebied, gevormd door de interactie van rivieren en zee, is zowel vruchtbaar als uitdagend. De Nederlanders bouwden steden in dit grootste moeras van Europa, aangetrokken door de gunstige waterverbindingen die handel en welvaart brachten. Tegelijkertijd vereist het wonen in de delta een voortdurende strijd tegen het water, dat uit zee, rivieren, de lucht en de bodem dreigt. Met iconische oplossingen zoals polders, molens en deltawerken, is Nederland wereldwijd bekend geworden om haar innovatieve waterbeheer. Water is hier zowel vriend als vijand.

De Nederlandse watermachine komt onder druk te staan door de gevolgen van klimaatverandering. Het stijgende waterpeil in zee en rivieren, gecombineerd met dalende bodem en hevige regenval, zorgt voor nieuwe uitdagingen zoals wateroverlast en toenemende droogte. Terwijl de helft van Nederland onder zeeniveau ligt en beschermd wordt door dijken en duinen, rijst de vraag hoe lang deze bescherming volstaat.
Zout water dreigt al de landbouw te verstoren. Staat Nederland voor een grote migratie naar hoger gelegen gebieden, of is er een toekomst denkbaar waarin we het water gecontroleerd toelaten en ons aanpassen aan de veranderende omstandigheden?

Om Nederland klaar te maken voor de toekomst is een nieuwe benadering nodig, waarin water en bodem centraal staan. Dit idee is eigenlijk zo oud als Nederland zelf; onze voorouders wisten instinctief waar te boeren en veilig te wonen. Met de komst van gemalen en kunstmest werd echter ook de minder vruchtbare grond bruikbaar, waardoor het gevoel van controle groeide. Welvaart en technologie gaven ons de illusie dat we de delta getemd hadden. Maar klimaatverandering laat zien dat dit niet zo is. Het aanpassingsvermogen aan veranderende omstandigheden zit in onze natuur, en we staan voor een grote verandering.

Als we meer gaan meebewegen met het water, kan Nederland er in de toekomst radicaal anders uitzien. De rivieren zullen meer ruimte nodig hebben naarmate de zeespiegel stijgt en het klimaat verandert, wat kan leiden tot drastische keuzes om droge voeten te houden.

Mogelijk transformeert Nederland in een groot amfibisch landschap, met diverse waterstanden en een overgang van zoet naar zout water. Schorren, slikken en kwelders vormen een robuust, aaneengesloten natuurgebied met een rijke biodiversiteit, waar mensen op innovatieve manieren leven: drijvend, amfibisch of op terpen. Dit zou een landschap opleveren dat niet alleen functioneert als waterbuffer, maar ook avontuurlijke recreatie en natuur biedt.

Klimaatverandering kan daarmee een kans zijn om Nederland mooier en leefbaarder te maken. De keuzes die we nu moeten maken, draaien om het herzien van onze relatie met water en ruimte. Moeten we ons blijven verzetten tegen het water, of kunnen we beter anticiperen op de natuurlijke dynamiek door bijvoorbeeld dijken te verplaatsen, rivieren meer ruimte te geven, en amfibische steden en dorpen te ontwikkelen? De antwoorden op deze vragen bepalen of Nederland opnieuw de delta wordt die meebeweegt met het water, in harmonie met de natuur.